Αρχείο

    

Έκθεση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Περιβάλλοντος για το θέμα που τιτλοφορείται «Σχέδιο ανάπτυξης γηπέδων γκολφ και η περιβαλλοντική του διάσταση»

Παρόντες:

Ελένη Μαύρου, πρόεδρος

Γιώργος Βαρνάβα

Γιώργος Χατζηγεωργίου

Ανδρούλα Βασιλείου

Στέλλα Μισιαούλη Δημητρίου

Γιώργος Περδίκης

Νίκος Τορναρίτης

 

Αντιγόνη Παπαδοπούλου

Μη μέλη της επιτροπής:

Αθηνά Κυριακίδου

Σοφοκλής Φυττής

H Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος εξέτασε αυτεπάγγελτα το πιο πάνω θέμα, που ενεγράφη ύστερα από πρότασή της, σε πολλές συνεδρίες της, που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ Νοεμβρίου 2004 και Μαΐου 2005. Σε ορισμένες από τις συνεδριάσεις αυτές κλήθηκαν και παρευρέθηκαν ο Υπουργός Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, καθώς και λειτουργοί της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος και του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων, εκπρόσωποι των Υπουργείων Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού και Εσωτερικών (Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως), του Κυπριακού Οργανισμού Τουρισμού και του ΕΤΕΚ.

Εισάγοντας το θέμα, η πρόεδρος της επιτροπής ανέφερε ότι την επιτροπή θα απασχολήσει μόνο η περιβαλλοντική πτυχή του όλου θέματος, επισημαίνοντας παράλληλα ότι η σχετική πρόταση προς το Υπουργικό Συμβούλιο δε συνοδεύεται από μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Οι εκπρόσωποι του Υπουργείου Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού δήλωσαν ενώπιον της επιτροπής ότι υποβλήθηκε εισήγηση προς το Υπουργικό Συμβούλιο, το οποίο, ακολούθως, ανέθεσε σε διυπουργική επιτροπή να μελετήσει το θέμα και να υποβάλει απόψεις, για τη δημιουργία, μεταξύ άλλων, μέχρι δεκατεσσάρων γηπέδων γκολφ, νοουμένου ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις και τα κριτήρια της σχετικής πολιτικής. Σύμφωνα με τους ίδιους εκπροσώπους, η σχετική πρόταση περιλαμβάνει και το δικαίωμα ανάπτυξης σε έκταση μέχρι χιλίων σκαλών γης και παράλληλα ότι κάθε γήπεδο θα πλαισιώνεται από αριθμό κατοικιών, ξενοδοχείο ή/και τουριστικό χωριό, άλλες αθλητικές εγκαταστάσεις και άλλες υποστηρικτικές οικοδομές. Σύμφωνα πάντα με τους ίδιους εκπροσώπους, ο ιδιοκτήτης της ανάπτυξης θα είναι υπεύθυνος για την άρδευση του γηπέδου γκολφ και ταυτόχρονα υπάρχει όρος για υποβολή μελέτης εκτίμησης επιπτώσεων στο περιβάλλον πριν από τη δημιουργία γηπέδων γκολφ. Πρόσθεσαν επίσης ότι ποσοστό 3% της συνολικής έκτασής τους θα παραχωρείται στην κοινότητα που φιλοξενεί τα γήπεδα γκολφ για κοινοτική ανάπτυξη και άλλο όφελος και ότι θα καταβληθεί προσπάθεια, ώστε μέσα από την επένδυση αυτή να αναβαθμιστεί και να αναδειχθεί το φυσικό περιβάλλον της κάθε περιοχής και να χρησιμοποιηθεί η παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Τέλος, οι εκπρόσωποι του Υπουργείου Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού δήλωσαν ότι σε περίπτωση που δεν αποφέρει η επένδυση ο ιδιώτης διατηρεί τα δικαιώματά του πάνω στην ανάπτυξη και τα γήπεδα θα δημεύονται, αν τούτο είναι επιτρεπτό από το σύνταγμα.

Οι εκπρόσωποι του Υπουργείου Εσωτερικών δήλωσαν ότι, σε περίπτωση που γήπεδο γκολφ βρίσκεται σε περιοχή που ισχύουν οι πρόνοιες τοπικού σχεδίου και το εν λόγω τοπικό σχέδιο προνοεί συντελεστή δόμησης χαμηλότερο του 10%, τότε θα παραχωρείται στον επιχειρηματία συντελεστής δόμησης 10%, με τη διαδικασία της παρέκκλισης. Οι ίδιοι εκπρόσωποι διευκρίνισαν επίσης ότι το τελικό προσχέδιο απαγορεύει σαφώς τη λειτουργία γηπέδων γκολφ πλησίον αρχαιολογικών περιοχών ή εντός περιοχής προστασίας της φύσης, περιοχής “Φύση 2000” ή σε άλλες περιοχές προστασίας. Τέλος, οι ίδιοι εκπρόσωποι, όπως και οι εκπρόσωποι της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος, δήλωσαν ότι το κράτος δε θα υποστεί καμιά οικονομική επιβάρυνση, αφού η ευθύνη άρδευσης των γηπέδων γκολφ θα βαραίνει εξ ολοκλήρου τους επιχειρηματίες.

Οι εκπρόσωποι του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων δήλωσαν ενώπιον της επιτροπής ότι με βάση τη σχετική πρόταση προτείνεται όπως το νερό για τα γήπεδα γκολφ προέλθει, μεταξύ άλλων, από τη χρήση επεξεργασμένων λυμάτων από την ίδια την ανάπτυξη και τα κεντρικά αποχετευτικά συστήματα, τις αφαλατώσεις, την αποθήκευση ομβρίων υδάτων, τις εξωποτάμιες δεξαμενές ή τα μικρά φράγματα. Οι ίδιοι εκπρόσωποι σημείωσαν ότι κάθε ανάπτυξη πιθανόν να προκαλέσει προβλήματα παροχής πόσιμου νερού και πρόσθεσαν ότι με τα δεδομένα της Κύπρου η κάλυψη των αναγκών δεκατεσσάρων γηπέδων γκολφ σε νερό άρδευσης παρουσιάζεται δυσοίωνη. Οι ίδιοι πρόσθεσαν τέλος ότι η αποθήκευση ομβρίων υδάτων το χειμώνα, ώστε να χρησιμοποιούνται το καλοκαίρι, απαιτεί την κατασκευή τεράστιων δεξαμενών.

Ο Υπουργός Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος δήλωσε ενώπιον της επιτροπής ότι το όλο θέμα έχει συζητηθεί σε έκταση και σε βάθος στο Υπουργικό Συμβούλιο, το οποίο, ανάμεσα σε άλλα, αποφάσισε όπως απαγορευθεί σαφώς η άρδευση των γηπέδων από τα φράγματα και η διόρυξη διατρήσεων για άρδευση των γηπέδων θα επιτρέπεται, μόνο αφού αποδεδειγμένα έχουν εξαντληθεί οι άλλες δυνατότητες και δεν επηρεάζονται τα υπόγεια νερά. Στην εν λόγω απόφαση, σύμφωνα με τον υπουργό, επισημαίνεται παράλληλα η ανάγκη για χρήση τέτοιων μεθόδων άρδευσης και ύδρευσης στις αναπτύξεις των γηπέδων γκολφ, ώστε να επιτυγχάνεται η μεγαλύτερη δυνατή εξοικονόμηση νερού. Τέλος, ο ίδιος υπουργός δήλωσε ότι σε κάθε τέτοια ανάπτυξη θα τίθενται ασφαλείς νομικές δικλίδες για προστασία του δημόσιου συμφέροντος.

Οι εκπρόσωποι του ΕΤΕΚ εξέφρασαν τη διαφωνία τους σε σχέση με τη διαμόρφωση της εισήγησης για την κατασκευή των γηπέδων γκολφ χωρίς να προηγηθούν ολοκληρωμένες οικονομικές, πολεοδομικές και άλλες μελέτες. Οι ίδιοι εκπρόσωποι επεσήμαναν επίσης ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος περιβαλλοντικών επιπτώσεων και ότι πριν από την παραχώρηση οποιασδήποτε άδειας θα πρέπει να προηγηθεί μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και δημόσια συζήτηση. Εξέφρασαν τέλος επιφυλάξεις κατά πόσο τα κίνητρα που παραχωρούνται με το συγκεκριμένο σχέδιο είναι προς το δημόσιο συμφέρον.

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος, στα πλαίσια αναζήτησης γενικότερης άποψης για το όλο θέμα, απέστειλε σχετική επιστολή προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας επισημαίνοντας, μεταξύ άλλων, ότι της όποιας απόφασης σχετικά με την ανάπτυξη γηπέδων γκολφ θα ήταν καλύτερα να προηγηθεί στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, σύμφωνα και με τις διατάξεις υπό εξέταση νομοσχεδίου που βρίσκεται ήδη κατατεθειμένο στη Βουλή.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στην απαντητική επιστολή του αναφέρει, μεταξύ άλλων, και τα ακόλουθα:

1. Το σχέδιο για ανάπτυξη γηπέδων γκολφ μελετήθηκε από υπουργική επιτροπή, η οποία υπέβαλε πρόταση προς το Υπουργικό Συμβούλιο, αφού είχε διαβουλεύσεις με τις πολιτικές δυνάμεις του τόπου, τη Βουλή, καθώς και με άλλους φορείς.

2. Με την πρόταση θα προστατευθούν οι υδάτινοι πόροι στη βάση των προϋποθέσεων και των όρων που έθεσε η Υπηρεσία Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος και παράλληλα θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και θα απαμβλυνθεί η εποχικότητα του τουρισμού.

3. Το υπό συζήτηση νομοσχέδιο δεν προνοεί την υποχρεωτική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για έργα τα οποία έχει ήδη αποφασιστεί να υλοποιηθούν.

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος, σημειώνοντας ότι δεν έχει ακόμα κοινοποιηθεί στην επιτροπή το πλήρες τελικό κείμενο της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, επισημαίνει ομόφωνα τα ακόλουθα:

                           1.α. Το πρόβλημα λειψυδρίας που αντιμετωπίζει η Κύπρος μάς υποχρεώνει να αντιμετωπίζουμε ιδιαίτερα                              επιφυλακτικά υδροβόρες αναπτύξεις, όπως είναι τα γήπεδα γκολφ.

β. Η σχετική εισήγηση αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να εξετάζονται αιτήσεις παροχής νερού για άντληση με γεωτρήσεις, γεγονός που επηρεάζει αναντίλεκτα τον κοινό ορίζοντα της στάθμης του νερού και διαταράσσει τη δίκαιη κατανομή των υδάτινων πόρων. Η ανησυχία είναι ιδιαίτερα μεγάλη αναφορικά με τις απαιτήσεις για ύδρευση των οικισμών που θα δημιουργηθούν γύρω από τα γήπεδα γκολφ.

γ. Το γεγονός ότι η αρχική εκτίμηση για τη δυνατότητα αξιοποίησης άλλων μεθόδων που αναφέρονται στην εισήγηση είναι μάλλον αρνητική, αλλά και το γεγονός ότι η πρακτική σε υφιστάμενα γήπεδα είναι αρνητική, χωρίς να έχουν ληφθεί μέχρι σήμερα συγκεκριμένα μέτρα, επιτείνουν την έντονη ανησυχία ότι θα παραχωρηθεί στην πορεία νερό από φράγματα ή/και άδειες για γεωτρήσεις.

δ. Η χρήση των επεξεργασμένων λυμάτων δεν μπορεί να θεωρηθεί αποκλειστικό προνόμιο των επιχειρήσεων γηπέδων γκολφ, αφού υπάρχουν και άλλες χρήσεις με μεγαλύτερη περιβαλλοντική απόδοση.                        

2. α. Η ποσότητα επεξεργασμένων λυμάτων από την ίδια την ανάπτυξη εκτιμάται ότι δεν είναι ικανή να συμβάλει ουσιαστικά στη συντήρηση του γηπέδου γκολφ.

β. Με την πλήρη λειτουργία όλων των κεντρικών αποχετευτικών συστημάτων αναμένεται να υπάρξει ικανοποιητική ποσότητα νερού, αυτό όμως δεν αναμένεται να υλοποιηθεί κατά τα αμέσως επόμενα χρόνια.

γ. Η μεταφορά και αποθήκευση του επεξεργασμένου νερού στις περιπτώσεις που τα γήπεδα γκολφ είναι μακριά από τα εργοστάσια επεξεργασίας θα επιβαρύνει περαιτέρω το περιβάλλον.

 3. Τα συστήματα αφαλάτωσης:

α. προκαλούν περιβαλλοντική επιβάρυνση, η οποία απαιτεί συνεχή παρακολούθηση για προστασία του θαλάσσιου βυθού και της παραλίας,

β. απαιτούν υπερβολική κατανάλωση ενέργειας και στην περίπτωση δημιουργίας ιδιόκτητων σταθμών παραγωγής ενέργειας οι εγκαταστάσεις πετρελαίου θα επιβαρύνουν επιπρόσθετα τις παραλίες και

γ. συνεπάγονται επίσης πρόσθετες εγκαταστάσεις και διασωληνώσεις στις περιπτώσεις που τα γήπεδα γκολφ είναι μακριά από τις παραλίες.

4. Για τη δημιουργία των γηπέδων και των οικισμών που τα συνοδεύουν απαιτούνται τεράστιες εκτάσεις αγροτικής γης. Η ανάπτυξη πολλών και σχετικά μεγάλων οικισμών σε περιοχές χωρίς καμιά υποδομή βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τη φιλοσοφία της συγκροτημένης πολεοδομικής ανάπτυξης γύρω από υφιστάμενους οικιστικούς πυρήνες και επιδεινώνει την αντιοικονομική και αντικοινωνική τάση της διάσπαρτης ανάπτυξης.

5. Δεν έχει τεκμηριωθεί η προτεινόμενη γεωγραφική κατανομή των γηπέδων γκολφ. Προβληματίζει ιδιαίτερα το γεγονός ότι η κατανομή, που τοποθετεί τα γήπεδα γκολφ κατά κύριο λόγο στην Πάφο και επιβαρύνει ιδιαίτερα μια περιοχή, δε συμβαδίζει με το επιχείρημα της αξιοποίησης της υφιστάμενης τουριστικής υποδομής κατά τους χειμερινούς μήνες, κατά τους οποίους αντιμετωπίζεται το μεγαλύτερο πρόβλημα πληρότητας.

6. Δεν έχει γίνει μελέτη ούτε για τον αριθμό των γηπέδων. Η μόνη ολοκληρωμένη μελέτη που έγινε, πριν από δέκα περίπου χρόνια, λαμβάνοντας υπόψη τις καιρικές συνθήκες και την ανταγωνιστικότητα της Κύπρου ως τουριστικού προορισμού, κατέληξε στον αριθμό των έξι γηπέδων ως τη βέλτιστη επιλογή.

7. Δε είναι σαφές ότι το κόστος μετακίνησης ασυμβίβαστων αναπτύξεων, όπως οι κτηνοτροφικές μονάδες, πυλώνες, καλώδια ΑΗΚ και άλλες παρόμοιες αναπτύξεις που πιθανόν να βρίσκονται στον προτεινόμενο χώρο, θα βαρύνει τον ενδιαφερόμενο για την ανάπτυξη.

8. Δε γίνεται σαφές αν οι όροι που περιέχονται στο σχέδιο ανάπτυξης θα ισχύσουν και στις περιπτώσεις υφιστάμενων γηπέδων γκολφ, που πιθανόν να κάνουν χρήση των κινήτρων για μελλοντικές επεκτάσεις.

9. Δε συμπεριλαμβάνεται στο σχέδιο η απαραίτητη αντιστάθμιση παραμέτρων και η συσχέτιση των παρεχόμενων κινήτρων με περιβαλλοντικούς παράγοντες.

10. Στη σχετική εισήγηση προβλέπονται δύο ουσιαστικά δικλίδες ασφάλειας:

α. Εγγύηση ₤1.000.000 η οποία θα επιστρέφεται μετά από τα πρώτα δέκα χρόνια λειτουργίας του γηπέδου και

β. ανάληψη της κυριότητας του γηπέδου από το κράτος σε περίπτωση που αυτό θα περιπέσει σε αχρησία για δύο συνεχή χρόνια, «εκτός στην περίπτωση που αυτό θα οφείλεται σε λόγους που είναι εκτός του ελέγχου του αιτητή».

Ο μεν πρώτος όρος, λαμβάνοντας υπόψη το μεγάλο ποσοστό κέρδους από την υπόλοιπη ανάπτυξη, δε θεωρείται αποτρεπτικός, ο δε δεύτερος είναι ασαφής και μη αποτρεπτικός. Ασαφής, γιατί δε διευκρινίζεται ποιοι παράγοντες θεωρούνται “εκτός του ελέγχου του αιτητή” και μη αποτρεπτικός, γιατί, από τη στιγμή που θα λειτουργήσουν οι υπόλοιπες αναπτύξεις, ο επιχειρηματίας δεν έχει λόγο να υφίσταται το κόστος συντήρησης του γηπέδου.

Υπό το φως των πιο πάνω και λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπόψη το γεγονός ότι η δημιουργία γηπέδων γκολφ πιθανόν να συμβάλει στην τουριστική ανάπτυξη αναβαθμίζοντας και διαφοροποιώντας το τουριστικό προϊόν, η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος επιφυλάσσεται να τοποθετηθεί γύρω από το θέμα κατά τη διάρκεια της συζήτησής του ενώπιον της ολομέλειας της Βουλής.

 

 

 

23 Μαΐου 2005

 

 

     

    

 
 

     © Copyright 2000.  Η Βουλή των Αντιπροσώπων